Eerste echte deuken en dipjes, but still standing!

Hallo allemaal,
Daar gaan we dan, een nieuwe aflevering met avonturen en vorderingen uit Uganda. Dankjewel weer voor de reacties, super leuk dat jullie die moeite nemen! Als je het leuk vindt om een mailtje te sturen, kan dat natuurlijk ook, hoeft niet mag wel, graag zelfs: jakobslinda@gmail.com. Ik ga jullie trouwens geen beloftes meer maken over hoe vaak en hoe lang of kort, ik jullie ga bijpraten. Het loopt toch steeds anders, en ik ben mezelf alleen maar aan het folteren als ik me niet aan m’n afspraak heb gehouden. Vanaf nu dus: laat je verrassen wanneer er weer een weblog komt! En weet dat ik het heel leuk vind om het allemaal op te schrijven, maar dat het wel even wat tijd en energie kost om alles op een rij en op papier te krijgen. Er gebeurt namelijk steeds zoveel!
De laatste drie weken heb ik me geconcentreerd op het bezoeken van alle CCT’s (lerarentrainers) in het veld, de district officials en natuurlijk veel scholen. Ik heb veel gesprekken gevoerd, vaak het project uitgelegd aan verschillende betrokkenen en veel vragen gesteld. Ook veel geobserveerd in de klas. Gisteren was mijn laatste bezoekdag en de onderzoeksfase zit erop. Ik moet zeggen dat het veel indruk heeft gemaakt. Helaas vaak in negatieve, maar gelukkig ook in positieve zin.
Corruptie en armoede, misschien wel de twee grootste (in ieder geval meest zichtbare) problemen in Uganda (en vele Afrikaanse landen) heb ik aan den lijve meegemaakt.
Armoede, ik hoef het vast niet uit te leggen, maar het voelt toch anders als je het elke dag om je heen ziet; de meeste mensen hebben (te) weinig geld voor gezond en regelmatig eten, gezondheidszorg en onderwijs. Er is geen hongersnood, maar veel kinderen eten maar één maaltijd per dag en die is altijd hetzelfde; een soort bananenstampotje (matooke), gestoomde mais (pocho) en bonen. Best lekker, maar niet echt voedzaam. Verder krijgen ze soms maismeelpap (porridge) in de ochtend. Er zijn nog steeds veel HIV-besmettingen, met het gevolg dat er veel weesjes zijn, waar niet of nauwelijk voor gezorgd wordt. Leefomstandigheden zijn onhygienisch en soms onveilig (mishandeling van kinderen, vrouwen, dieren).... en zo kan ik nog wel even doorgaan.
Het tweede grote obstakel (zacht uitgedrukt), corruptie, is ontzettend kwaadmakend een heel demotiverend. Kwaadmakend omdat het onrechtvaardig voelt en de zwakkeren (in veel gevallen de kinderen, en soms ook hun ouders en leraren) er de dupe van zijn. Het zit echt overal in verweven, van bovenaf (president, regering) tot onderop (‘de gewone burger’) het is gewoon, iedereen doet er aan mee. Ik heb inmiddels zoveel verhalen gehoord en situaties gezien waarin ‘misbruik gemaakt wordt’ van goedbedoelde steun, vaak in de vorm van geld. Misbruik tussen haakjes, omdat dat mijn oordeel is, hier is het heel normaal...Bijvoorbeeld headteachers die een groot deel van het geld, bedoeld voor het runnen van de school, in hun eigen zak stoppen en klagen dat ze geen boeken kunnen kopen. Inspecteurs die dit vervolgens niet rapporteren in ruil voor een deel van datzelfde geld. Of leraren die hun salaris ontvangen (vaak wel veel te laat en vast ook te weinig), maar niet of nauwelijks op school te bekennen zijn, omdat ze andere zaakjes hebben (bijv. een winkeltje of land waarop ze fruit en groente verbouwen). Of CCT’s (lerarentrainers) die het geld voor de benzine in hun eigen zak stoppen en nauwelijks scholen bezoeken om leraren te helpen. Mensen die een school beginnen, deze niet registreren, ouders om geld vragen, de kinderen geen faciliteiten bieden en ook de leraren onderbetalen. Deze mensen hebben overigens best een leuk inkomen, zoals je je kunt voorstellen . De onophoudelijke gerichtheid op geld en spullen; hoeveel geld krijg ik als ik naar deze vergadering/training/workshop kom? Krijg ik ook geld voor nieuwe boeken? Kun je me een laptop geven en waarom niet? Serieus, dit is al twee keer aan mij gevraagd door lerarentrainers terwijl ik net 5 minuten geleden heb uitgelegd waarvoor ik hier ben: ervaring, kennis en vaardigheden delen over les- en leidinggeven en zeker niet om spullen of geld te brengen (ik zeg dat er inmiddels heel expliciet bij!).
Is er misschien ook nog iemand die met mij wil SAMENWERKEN of die iets WIL LEREN? Ik ben al drie keer begonnen m’n koffers in te pakken, maar heb ze ook weer netjes uitgepakt en alle broodnodige moed en energie weer bij elkaar geraapt.
Want.... er zijn mensen (headteachers, lerarentrainers (CCT’ers), leraren, maar zeker ook kinderen) die me raken en die in de gesprekken geen woord reppen over geld, maar heel graag willen samenwerken en leren. En waarvan ik zie en voel dat ze een hart hebben voor onderwijs. Die met vuur in de ogen vertellen over wat ze allemaal hebben gedaan of bereikt en dat ze resultaten zien bij de kinderen en/of de leraren en de gemeenschap. Die geinteresseerd zijn in het project en benieuwd zijn hoe ze daarvan kunnen profiteren in de (voor mijn gevoel dan) goede zin van het woord. Ze zijn helaas in de minderheid, maar ze zijn er. En als ik deze mensen tegenkom, staan de tranen inmiddels in m’n ogen. Want voor hen doe ik het, geloof ik...
Aangezien ik een veel te groot gebied heb; 8 districhten met in totaal 22 Coordinating Centres (trainingscentra) en elk ongeveer 70 tot 80 scholen met teams van 10 tot 15 leraren, 17 functionerende lerarentrainers en ongeveer 25 inspecteurs, ben ik nu op een punt dat ik alleen, maar dan ook echt alleen wil werken met de mensen die gemotiveerd zijn vanwege de mogelijkheden om hun vaardigheden, en daarmee het onderwijs voor de kinderen, te verbeteren. Je zou denken; ja, maar als ze toch komen, ook al is het dan voor het geld, dan leren ze toch iets? Ja, misschien wel, maar ik geloof niet dat ze het dan gaan toepassen. Zoals ik nu gezien heb, kiezen veel leraren dan toch voor de gemakkelijke weg, en die is soms wel heel gemakkelijk; aanwezig zijn op school (dat is namelijk al heel wat) en niet of nauwelijks lesgeven, laat staan innoveren.
Ik hoop dus te kunnen werken met de mensen die willen en ik geloof dat zich dat wel uitselecteert, dat hebben we snel genoeg door. De aanpak die ik voor ogen heb is inhoudelijk iets (maar niet veel) veranderd; ik wil me vooral concentreren op:
- andere manieren van lesgeven laten zien en daarop met elkaar reflecteren,
- headteachers helpen hun school en het team een boost te geven.
Ik wil zoveel mogelijk samen met de CCT’s het plan maken ten aanzien van de interventies. Ik doe een voorstel, maar zij blijven de lead hebben en bepalen hoe ze mij willen inzetten. Ik hoop dat het lukt.
Op 2 mei houden we een grote reviewmeeting om samen (DPO, CCT’s en ik), de bevindingen en natuurlijk het plan van aanpak met de beoogde interventies, te presenteren aan alle betrokkenen. Tot die tijd ga ik samen met de CCT’s voorbereiden (hoe de headteachers en leraren het best te begeleiden) en ontwikkelen (van workshops en trainingen). Dat betekent ook weer veel op pad. Maar ook wat dagen op kantoor want er moet gerapporteerd worden (verantwoording afleggen aan UNICEF/VSO) en bugetteren (voor de nieuwe periode). Vanaf half mei gaan we van start met de ondersteuning, ik heb er nog steeds veel zin in! En ik ben eigelijk ook wel heel nieuwsgierig naar hoe het zal gaan lopen. Ik weet nu dat ik het soms even niet meer zie zitten en moet zoeken naar ‘waarom ook alweer?’ en 'voor wie ook alweer?’, maar goed, dat is dan maar zo.
Ondertussen geniet ik ook van andere leuke dingen; zoals de hardloopclubjes (jawel!) die ik heb opgestart voor studenten (beginners op maandagochtend en gevorderden op vrijdagochtend). Heerlijk om met deze knetterenthousiaste jongens en meiden te lopen! Wel vroeg op (6.15 starten, pffff), maar het geeft veel energie! De lol die we maken op kantoor met de secretaresses. De vrolijkheid van de betrokken Humphreys (mister DPO) de hele dag om me heen. Het opleuken van het huisje (foto’s volgen....echt), het aanleggen van het tuintje én de koeien, geitjes en kippetjes die vroeg in de ochtend al rond het huis scharrelen. Het leuke contact met nieuwe vrienden hier in Masaka en natuurlijk de VSO’ers. De afgelopen weekenden in Jinja en Kampala waren heel gezellig. Dit weekend komt Cynthia twee dagen bij mij, volgend weekend komen Cris en Becky logeren en het weekend daarna komt Trees langs. En dan duurt het ook niet meer zo lang voor pap, mam en Moniek hier naar toe komen, heel leuk en heeeeel veel zin in!
Hopelijk ben ik niet onnodig negatief geweest! Had ik beter niet alles met jullie moeten delen? Misschien niet... maar dit is wat ik nu zie. En... ook dat staat als een paal boven water.. ik heb nog steeds de (misschien ijdele) hoop dat er dingen kunnen verbeteren en dat ik hier iets te doen heb. Maar dan moeten we wel een passende strategie kiezen, en niet de naieve weldoener uithangen... als je het mij vraagt. Ik beloof jullie dat ik dit ook met UNICEF en VSO zal delen ;-).
Trouwens...ik deed hier geen betoog voor het stoppen of minderen van ontwikkelingshulp of –samenwerking, integendeel. Ik denk dat we met z’n allen verantwoordelijk zijn voor de ellende, maar ook voor de welvaart in onze wereld. Ik vind het op dit moment alleen lastig om een mening te vormen over of we met z’n allen goed bezig zijn op dit gebied en om te bepalen of ik, nu hier in Uganda in het heel klein, die verantwoordelijkheid neem en daar iets goeds mee doe. Ik blijf het in ieder geval proberen, zonder de illusie te hebben de wereld te kunnen verbeteren, hahaha, echt niet....
Tot de volgende keer!
Liefs Linda
Ps: Foto’s volgen zo snel mogelijk!